Grypa
Opis choroby
Grypa jest ostrą chorobą zakaźną wywoływaną przez zakażenie układu oddechowego wirusem grypy. Choroba objawia się stanem zapalnym śluzówki nosa, gardła, spojówek i układu oddechowego. Epidemie zachorowalności występują przeważnie w zimie. Grypę wywołują trzy grupy wirusów: A, B i C. Infekcje grypowe przebiegają najczęściej z nasilonymi objawami. U niektórych pacjentów, zwłaszcza starszych lub z innymi chorobami współistniejącymi, mogą występować powikłania, a nawet zgony. Do zakażenia grypą dochodzi drogą kropelkową.
Przyczyny
Wirus grypy należy do grupy ortomyksowirusów. Zakaża komórki nabłonka dróg oddechowych, uszkadzając je, powodując infekcję, w konsekwencji prowadząc do nadkażeń bakteryjnych. Cechą charakterystyczną wirusa jest jego zmienność i duża zakażalność. Zakażenie następuje drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni. Okres inkubacji wynosi ok. 1-4 dni.
Częstotliwość (zachorowalność)
Grypa jest jedną z najczęstszych wirusowych chorób zakaźnych. W wielu regionach świata, w tym również w Polsce zachorowalność na tę chorobę jest wciąż wysoka. Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia WHO co roku na świecie choruje na grypę od 330 mln do 1,76 mld ludzi, 3-5 mln osób zmaga się z jej ostrymi objawami, a od 500 tys. osób do miliona umiera z powodu powikłań pogrypowych.
Objawy choroby
Choroba rozpoczyna się nagle, towarzyszy jej złe samopoczucie, katar, kichanie, suchy kaszel, ból gardła, ból głowy, podwyższona temperatura, dolegliwości kostno-stawowe, powiększenie węzłów chłonnych szyjnych, dreszcze, krwawienie z nosa, świszczący oddech, zapalenie spojówek.
U dzieci powyżej 4 roku życia bardzo częstym objawem jest senność – 50% przypadków.
U niemowląt i małych dzieci mogą występować: apatia, brak apetytu, zaburzenia oddychania związane z niedrożnością dróg oddechowych, dolegliwości jelitowo-żołądkowe, nudności, biegunka i wymioty.
Objawy kliniczne grypy ustępują w ciągu 3-5 dni, jednak kaszel i złe samopoczucie może trwać dłużej, nawet dwa tygodnie.
Postępowanie w przypadku wystąpienia objawów
W przypadku wystąpienia objawów należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu w celu prawidłowego rozpoznania choroby, gdyż odróżnienie grypy od zwykłej infekcji przeziębieniowej nie jest tak oczywiste. Mając na uwadze poważne konsekwencje ewentualnych powikłań pogrypowych nie należy bagatelizować stanu swojego zdrowia.
Rozpoznanie i diagnoza
Rozpoznanie choroby przeprowadza się w oparciu o obraz kliniczny, identyfikację objawów i dolegliwości wskazywanych przez pacjenta. W uzasadnionych przepadkach zastosowanie ma badanie wirusologiczne, w efekcie którego dodatni wynik badania laboratoryjnego potwierdza wystąpienie wirusa.
Sposoby leczenia
W przypadku grypy przebiegającej w sposób niepowikłany stosowane jest postępowanie objawowe. Chory powinien wypoczywać i pozostać w domu (ze względów zdrowotnych i epidemiologicznych). W złagodzeniu objawów stosowane są środki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe, leki zmniejszające obrzęk błony śluzowej jamy nosowej, leki przeciwkaszlowe – w zależności od nasilenia poszczególnych objawów.
W uzasadnionych przypadkach stosowane są leki przeciwwirusowe, które należy zarezerwować do cięższych przypadków grypy.
Wskazaniem do leczenia szpitalnego jest ciężki lub postępujący przebieg choroby.
Powikłania
W większości przypadków grypa przebiega bez powikłań. Największe ryzyko wystąpienia groźnych powikłań pogrypowych dotyczy osób po 65 roku życia, pacjentów przewlekle chorych, dzieci w wieku do 5 roku życia i kobiet w ciąży.
Powikłania grypy:
• zapalenie oskrzeli i płuc,
• zaostrzenie przewlekłych schorzeń układu oddechowego,
• zapalenie zatok,
• zapalenie ucha środkowego,
• zapalenie mięśnia sercowego i zapalenie osierdzia,
• zapalenie nerwów obwodowych, mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, zespół Guillaina-Barrégo,
• zapalenia mięśni i mioglobinuria,
• powikłania położnicze u kobiet w ciąży (poronienia, zwiększenie wad wrodzonych),
• biegunka, wymioty,
• zgon.
Źródła:
[1] Kuchar E., Grypa, [w:] Interna Szczeklika 2018, red. P. Gajewski i in., Medycyna Praktyczna, Kraków 2018, s. 2371-2377.
[2] Mastalerz-Migas A., Brydak L.B., Grypa, [w:] Medycyna rodzinna : podręcznik dla lekarzy i studentów, red. A. Windaka, S. Chlabicz, A. Mastalerz-Migas, Wydawnictwo Termedia, Poznań 2015, s. 292-293.
[3] Dambro D. M.: 5 minut konsultacji medycznej, wyd. 1 polskie, Wydawnictwo Medyczne Urban & Parner, Warszawa 1998.
